پورابراهیمی:بورس در شرایط مشابه ۹۹ نیست/ نگران آینده بورس نیستم
تاریخ انتشار: ۱۸ اردیبهشت ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۷۰۵۶۸۶
رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: ظرفیت بازار سرمایه کشور بسیار ظرفیت گسترده جهت توسعه فعالیتهای اقتصادی است و خوشبختانه روند مثبت حرکت بازار، شرایط بهتری را نسبت به گذشته جهت تأمین منابع خرد برای اجرای طرحهای مهم اقتصادی فراهم نموده است. - اخبار اقتصادی -
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسینم، شاخص بورس طی دیروز و امروز ریزش سنگین حدود 200 هزار واحدی را تجربه کرد و از بالای 2.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
پیش از این اظهاراتی از سوی شما میان فعالان بازار انعکاس یافته که گفتهاید باید مراقب بود تا اتفاقات سال 99 تکرار نشود، آیا این اظهارات به این معنا بوده است که شما معتقدید هم اکنون بازار بورس حباب دارد؟
بنده همواره تلاش کردهام در خصوص وضعیت روزانه و لحظهای بازار سرمایه اظهارنظر نکنم و به ویژه سمت بنده در کمیسیون اقتصادی مجلس، موجب شده پیوسته بکوشم در خصوص اینکه شاخص بازار باید چه عددی باشد یا به چه عددی برسد اظهارنظری نکنم. ما تلاش کردیم بازار سرمایه محمل امنی برای سرمایهها باشد و وظیفه ما پرداختن به قوانین و مقررات حاکم بر بازار و نظارت بر رفتار فعالان نهادهای مالی رسمی و ناظران بازار است؛ اصلاحات بازار و تغییر روندهای روزانه بخشی از ماهیت بازار سرمایه است و اگر به صحبتهای بنده دقیقتر رجوع شود کاملا مشخص است بنده به این مسئله ورود نکردهام که شرایط فعلی بازار حباب دارد یا ندارد. مخاطب اصلی صحبتهای بنده سازمان بورس و اوراق بهادار بود که باید مثلا با تسریع عرضههای اولیه، استفاده از ظرفیت افزایش سرمایه به روش صرف سهام و تسریع در پذیرش شرکتهای پلتفرمی و دانشبنیان از پول ورودی به بازار سرمایه با سرعت عمل استفاده مناسب شود.
اگر ممکن است تحلیل خود را از وضعیت فعلی بازار واضحتر بفرمایید و پیشنهاد شما برای افرادی که قصد سرمایهگذاری در بورس را دارند یا هماکنون سهامدار هستند چیست؟
نکته مهمی که باید سرمایهگذاران مدنظر داشته باشند پرهیز از رفتارهای هیجانی و رجوع به خبرگان بازار است. خوشبختانه با وجود صندوقهای سرمایهگذاری و سبدگردانها شرایط برای حضور غیرمستقیم عموم مردم فراهم است، استفاده از این نهادها موجب میشود هیجانات بازار کاسته شود و خریداران و فروشندگان با تحلیل وارد بازار شوند. با مقایسه شرایط فعلی بازار با سال 99 به نظر نمیرسد هماکنون در شرایطی مشابه با مرداد 99 قرار گرفته باشیم و بنده از این جهت به این موضوع اشاره کردم که مراقبت شود بازار توسط فرصتطلبان به آن سمت و سو و رفتارهای هیجانی هدایت نشود. بررسی افزایش شاخص بورس یا ارزش بازار در مقایسه با افزایش تورم و نرخ ارز یا تغییرات در نرخ فروش شرکتها نشان میدهد بازار تا رسیدن به وضعیت مطلوب فاصله دارد. به ویژه که با توجه به شرایط تورمی کشور تحلیل نسبت قیمت به سود برای شرکتها ارقامی که مبتنی بر نرخ سود گذشته است با ارقام مبتنی بر سود انتظاری آینده بسیار متفاوت است و تحلیلگران غیرحرفهای ممکن است گمراه شوند. البته مجددا باید تأکید کنم این سخنان به معنای تأییدی بر مثبت یا منفی بودن بازار در روزها یا هفته آتی نیست.
خوشبختانه اتفاق مثبتی که میتوان در خصوص وضعیت فعلی اشاره کرد این است که برخلاف سال 99 تا این لحظه بازار، رشد قیمت سهمها با فراز و فرود بسیار همراه بوده و در بسیاری از سهمهای تعیینکننده شاهد صفهای طولانیمدت خرید نبودهایم، فلذا این موضوع نگرانی ما از آینده بازار را کم میکند. البته همانطور که تحلیلگران بازار نیز به دقت دنبال میکنند حباب قیمتی کل بازار و حباب تکسهمها باید متفاوت از یکدیگر تحلیل شود و در همین شرایط فعلی نیز ممکن است سهام برخی شرکتها بیشتر از ارزش ذاتی یا برخی کمتر از ارزش ذاتی قیمتگذاری شده باشد.
آینده بازار را چگونه تحلیل میکنید و چه توصیهای برای فعالان بازار یا سازمان بورس دارید؟
همانطور که عرض کردم بنده با رویکرد تحلیل قیمت سهام یا شاخص در خصوص وضعیت فعلی یا آینده بازار سرمایه اظهارنظر نمیکنم و امنیت سرمایه مردم و حفظ کلیات بازار و رعایت مقررات دغدغه اصلی بنده است. در خصوص آینده بازار نیز پیشنهاد من این است سرمایهگذاران با دید بلندمدت در بازار حضور داشته باشند و با توجه به گزارشهای سه ماهه شرکتها یا تصمیمات اثرگذار مدیران شرکتها در مجامع نسبت به تغییر پورتفوی خود عمل کنند. دید کوتاهمدت و تغییر مداوم سبد سرمایهگذاری رفتار بسیار پرریسکی است که اصل سرمایه مردم را نیز به مخاطره میاندازد. تجربه نشان داده است افرادی که بلندمدت در بازار سرمایه باقی ماندند حتی پس از عبور از بزرگترین نوسانات بازار از نرخی حداقل به اندازه 2 تا 2.5 برابر بازده بدون ریسک برخوردار میشوند. البته مهمترین رکنی که باید زمینه سرمایهگذاری بلندمدت در بازار را فراهم کند و شرایط بازار را به گونهای تدبیر کند که سرمایهگذاران رغبت بیشتری به حضور در بازار داشته باشند سازمان بورس است. سازمان بورس به عنوان ناظر بازار در مواردی نظیر استفاده بهینه از صندوقهای ثباتساز تحت مدیریت خود عملکرد نسبی خوبی داشته است، اما در خصوص بسته ماندن برخی نمادها توقع این است که با سرعت و جدیت بیشتری عمل کند. باید به گونهای عمل شود که سهامدار چوب عملکرد غیرشفاف مدیران شرکت را نخورد. شفافسازیها با استفاده از ابزارهای قانونی تسریع شود و اگر لازم است از ابزارهای تنبیهی نیز استفاده شود و به سرعت اطلاعات مقتضی برای بازار شفاف شده و نمادها باز بماند. میزان بسته ماندن نمادها در ایران نسبت به کشورهای پیشرفته، در گذشته تفاوت بسیاری داشت که خوشبختانه کاهش یافت، اما هنوز تا میزان مطلوب آن فاصله داریم و سهامداران حق دارند از این مسأله ناراضی باشند. در طرح اصلاح قانون بازار سرمایه که خوشبختانه با تصویب نهایی در کمیسیون اقتصادی در دستورکار علنی مجلس قرار گرفته است. موارد متعددی در جهت حفظ حقوق سهامداران گنجانده شده است که بتوانیم بستر مقرراتی لازم برای توسعه بازار و بازدارندگی متخلفان را در آینده نزدیک داشته باشیم. انشاالله در فرصت دیگری بصورت مفصل سیاستهای لازم برای توسعه بازار را بویژه هدایت منابع ورودی به بازار سرمایه در راستای سرمایهگذاری را بیشتر تشریح خواهم کرد.
در پایان مجدداً تأکید میکنم ظرفیت بازار سرمایه کشور علیرغم همه مسائل داخلی، خارجی بسیار ظرفیت گسترده جهت توسعه فعالیتهای اقتصادی است و خوشبختانه روند مثبت حرکت بازار، شرایط بهتری را نسبت به گذشته جهت تأمین منابع خرد برای اجرای طرحهای مهم اقتصادی فراهم نموده است و امیدواریم این مسیر حرکت منطقی با با مراقبت و نظارت تخصصی سازمان بورس منجر به جبران عدم منافع سهامداران در سالهای اخیر باشد.
اتفاق بسیار خوب و مبارکی در هفته قبل رقم خورد تصویب نهایی قانون مالیات بر سوداگری در کمیسیون اقتصادی در صحن علنی مجلس بود مسلماً آثار این اقدام مهم مجلس هدایت منابع از سمت بازارهای غیر مولد به سمت بازار سرمایه کشور و رشد هر چه بیشتر عملکرد بنگاههای اقتصادی خواهد بود که امیدواریم این مصوبه هر چه سریعتر پس از تأیید شورای محترم نگهبان تبدیل به قانون شده و اجرائی گردد.
لازم به ذکر است در قانون جدید مالیات بر سوداگری بازارهای چهارگانه ارز، طلا، خودرو و مسکن مشمول مالیات گردیده و بازار سهام به شکل هدفمند مستثنی شده و حتی مسیر منابع غیرمولد به سمت بازار سرمایه هدایت گردیده است.
انتهای پیام/
منبع: تسنیم
کلیدواژه: کمیسیون اقتصادی بازار سرمایه سرمایه گذاری سازمان بورس آینده بازار شرکت ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۷۰۵۶۸۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تحلیل مسعود نیلی از شرایط اقتصادی ایران در ۱۰ سال آینده
دکتر مسعود نیلی با بیان اینکه با وجود رشد بالای اقتصاد در سه سال گذشته، سرمایه گذاری رشد بسیار ناچیزی داشته است، تصریح کرد ۱۰ سال آینده ما با امروز بسیار متفاوت خواهد بود. ممکن است که در شرایط بسیار نامناسبی قرار بگیریم و رشد اقتصادی در محدوده ۲ تا ۳ درصدی تا پایان این دهه خوشبینانه است.
به گزارش جماران، دکتر مسعود نیلی در مقاله مشترکی که با دکتر یاسر ملایی منتشر کرده، آورده است: پرنوسانترین بازه زمانی رشد اقتصادی، دهه ۶۰ بوده است و بعد از آن، بازهای که اکنون در آن قرار داریم. از لحاظ تورم نیز، پرنوسانترین بازهای که تابه حال تجربه کرده ایم، ۱۰ سال گذشته بوده است. به لحاظ رکورد تورم هم بالاترین تورمی که تجربه کرده ایم در همین سالهای اخیر، به طور مشخص از سال ۱۳۹۷ به بعد، بوده است.
وی افزود: از سال ۱۳۹۹ به بعد، ما رشد اقتصادی باثبات بالای ۴ درصد را تجربه کرده ایم. این موضوع برای ما این سوال را پیش میآورد که آیا واقعا با یک تحول ساختاری از نظر رشد اقتصادی مواجه بوده ایم و وارد یک دوره رشد باثبات شده ایم؟ به خصوص اینکه در شرایط کرونا در همه جا رشد منفی بوده، اما به عنوان پدیده ای عجیب، اقتصاد ایران وضعیت خوبی داشته است. نه تنها تحریم، کرونا و کاهش قیمت نفت بر اقتصاد ما اثر نکرده، بلکه اقتصاد وضعیت بهتری هم پیدا کرده است. گویی در شرایطی که بر روی واکسن کرونا کار میشد که به مردم تزریق شود، ما واکسنی برای اقتصاد فراهم کرده بوده ایم! اگر بخواهیم راجع به آینده رشد اقتصادی کشورمان فکری بکنیم باید بتوانیم این پدیده را تحلیل کنیم و اگر در تحلیل این پدیده خطایی داشته باشیم، نتیجه گیریهای ما در مورد آینده هم با خطا مواجه خواهد شد.
این اقتصاددان با بیان اینکه چه در اقتصاد ایران و چه در اقتصادهای دیگر، دو دسته سازوکار وجود دارد که تغییرات تولید ناخالص داخلی را رقم میزند، توضیح داد: یک دسته سازوکارهای بلندمدت هستند که رشد اقتصادی پایدار را ایجاد میکنند؛ و دسته دیگر سازوکارهای کوتاه مدت هستند که نتیجه نوسانهایی هستند که از شوکها ایجاد میشوند. اینکه شوکهای اقتصادی به چه صورت انتقال پیدا کنند و مستهلک شوند، نوسانات کوتاه مدت را تشکیل میدهد.
نیلی ادامه داد: اگر بخواهیم مشاهده اولیه مان را دقیقتر کنیم و به آن پاسخ دهیم، باید بدانیم که رشد اقتصادی سه سال اخیر ما محصول سازوکارهای بلندمدت اقتصاد است یا سازوکارهای کوتاهمدت. سازوکارهای بلندمدت رشد اقتصادی در ایران عمدتا با محوریت سرمایه گذاری رخ میدهد. سرمایه گذاری بر رشد موجودی سرمایه اثر میگذارد و موجودی سرمایه به عنوان یک نهاده مسلط تولید، تولید ناخالص داخلی را ایجاد میکند. بخشی از آن تولید دوباره تبدیل به سرمایه گذاری میشود و این موضوع یک چرخهای را فعال میکند. البته آن چیزی که عمدتا در دنیا رشد اقتصادی پایدار را فراهم میکند، تکنولوژی است، اما از آنجا که تکنولوژی و بهطور کلی، بهره وری نقش ناچیزی در رشد اقتصادی ایران دارد، روی آن تاکید نکرده ایم.
بهره وری سرمایه در ایران پایین استاین استاد اقتصاد با بیان اینکه میانگین نسبت موجودی سرمایه به تولید ایران از سال ۱۳۶۹ تا ۱۴۰۰ هم در کشور ما و هم در کشورهای دیگر، حول یک خط افقی نوسان میکند، گفت: آن چیزی که ما را از بقیه کشورها متمایز میکند زیاد بودن این نسبت است که نشان دهنده بهره وری پایین سرمایه است. این نسبت در ایران در اطراف ۳.۷ نوسان میکند، اما در کشورهای دیگر در حدود ۲.۷ تا ۳ است. این موضوع نشان میدهد که سرمایه گذاری در ایران به تولید متناسب با خودش ختم نمیشود.
رشد موجودی سرمایه تعیین کننده رشد بلندمدت اقتصاد ایران استنیلی در این مقاله که بخشی از آن هم در نشست بررسی چشم انداز اقتصاد ایران در موسسه آکادمی دانایان ارائه شد، با بیان اینکه در اقتصاد ایران هر چقدر موجودی سرمایه رشد کند، تولید داخلی هم رشد میکند، توضیح داد: در نتیجه اگر بخواهیم چشماندازی از رشد داشته باشیم باید بدانیم که رشد موجودی سرمایه به چه صورتی است. رشد موجودی سرمایه با تولید همبستگی بالایی دارد و در نتیجه رشد بلندمدت ایران حاصل رشد در موجودی سرمایه است. پس تا اینجا میتوانیم نتیجه بگیریم که رشد موجودی سرمایه تعیین کننده رشد بلندمدت اقتصاد ایران است.
این اقتصاددان ضمن تشریح نوسانات کوتاه مدت تولید ناخالص داخلی در ایران، گفت: عمده نوسانات تولید ناخالص داخلی کل و تولید بدون نفت، دارای همبستگی بالا با نوسانات درآمدهای ارزی نفتی است. یک جمعبندی اولیه به ما نشان میدهد که اقتصاد ایران در بلندمدت با رشد موجودی سرمایه رشد میکند و افت وخیزهای کوتاهمدت آن، به وسیله نوسانات درآمدهای ارزی حاصل از صادرات نفت رقم زده میشود.
ارزش افزوده بخش نفت نسبت به پایان سال ۹۸ بیش از ۳۲.۸ درصد رشد داشتهبیشترین رشد نسبت به بقیه بخشها
این استاد اقتصاد ادامه داد: تولید ناخالص داخلی ما نسبت به سال ۱۳۹۸ در مجموع، ۱۳ درصد رشد کرده است. ما میخواهیم بدانیم که این رشد در نتیجه چه عواملی حاصل شده و آیا میتواند برای ما رشد پایدار ایجاد کند یا خیر. ایران کشوری است که نفت در آن نقش زیادی دارد. این نقش شامل اثرات مستقیم و اثرات غیرمستقیم میشود. اثر مستقیم این است که اگر تولید نفت افزایش پیدا کند، ارزش افزوده بخش نفت هم به تبع آن افزایش پیدا میکند و به اندازه سهمی که این بخش دارد به افزایش تولید ناخالص داخلی کمک میکند. ارزش افزوده بخش نفت نسبت به پایان سال ۹۸ بیش از ۳۲.۸ درصد رشد داشته که به طور کاملا واضحی، بیشترین رشد را نسبت به بقیه بخشها داشته است. اما اثرات غیرمستقیم از طریق چند کانال ظاهر میشود.
نیلی توضیح داد: افزایش تولید نفت اگر باعث افزایش صادرات شود افزایش درآمدهای ارزی را در پی دارد. درآمدهای ارزی نفتی از حاصلضرب دو مقدارِ صادرات و قیمت نفت حاصل میشود. قبل از تحریم، عامل اصلی نوسان درآمدهای ارزی ایران، نوسانات قیمت نفت بوده است. اما بعد از تحریم، مقدار صادرات هم به عامل نوسانزای دیگری تبدیل شده است که حاصلضرب این دو عامل باعث افزایش نوسانات بیشتر شده است. برای مثال در سال ۹۷ هم صادرات نفت و هم قیمت نفت کم شده و در مواقعی دیگر هر دوی این متغیرها با هم افزایش پیدا کرده اند؛ بنابراین دو عامل نوسان در اقتصاد ایران اتفاق افتاده است. در سالهای اخیر به علت اتفاقاتی که در نتیجه حمله روسیه به اوکراین در بازار نفت رخ داده، صادرات نفت ایران نسبتا افزایش پیدا کرده و از ۲۴ میلیارد دلار در سال ۹۹ به بیش از ۵۵ میلیارد دلار رسیده است.
اهمیت افزایش تولید صنعتی و تاثیر آن بر دیگر بخشهای اقتصاد ایرانوی یادآورشد: وقتی این درآمدها افزایش پیدا میکند، بهطور بالقوه، واردات هم میتواند افزایش یابد. اگر به قیمتهای ثابت ۱۴۰۱ واردات کالاهای غیرنفتی را ببینیم، رشد قابل توجهی کرده است. این رشد، در واقع، رکوردی در رشد واردات است. افزایش واردات، دسترسی واحدهای تولیدی عمدتا صنعتی را به قطعات و مواد اولیه افزایش میدهد و باعث افزایش ارزش افزوده بخش صنعت میشود. به همین دلیل، در سه سال اخیر ما ۲۱.۲ درصد رشد ارزش افزوده بخش صنعت را داشته ایم که عمدتا با محوریت نفت بوده است.
به گفته نیلی؛ هنگامی که تولید صنعتی افزایش پیدا میکند، تقاضا برای خرده فروشی، عمده فروشی و حملونقل و سایر موارد هم افزایش پیدا میکنند که این موضوع باعث رشد بخش خدمات میشود. به همین دلیل بخش خدمات ایران هم در سه سال اخیر ۱۱.۷ درصد رشد داشته است. ایران رشد ۳۲.۸ درصدی در بخش نفت و رشد ۲۱ درصدی در بخش صنعت داشته است که این موارد باعث رشد در بخش عمدهفروشی و خردهفروشی و سایر بخشها شده است.
وی اظهارداشت: یک سازوکار غیرمستقیم دیگر، میتواند این باشد که درآمدهای ارزی ایران صرف واردات ماشین آلات و تجهیزات شود که همان سرمایه گذاری است و میتواند موجودی سرمایه ایجاد کند که در بلندمدت باعث رشد اقتصادی شود. برای این که ببینیم این اتفاق رخ داده است یا نه باید سمت مصارف تولید را نگاه کنیم تا ببینیم که این ۱۳ درصد افزایش به چه مصرفی رسیده است.
این اقتصاددان با بیان اینکه تولید ناخالص داخلی میتواند به چهار حالت مصرف شود؛ مصرف خانوار، مصرف دولت، سرمایه گذاری و تغییر در موجودی انبار را این چهار حالت عنوان کرد و ادامه داد: دولت میتواند با مصرف بیشتر، که معادل کالای عمومی است، رفاه را افزایش دهد، اما این عامل در سالهای اخیر تغییر زیادی نداشته است.
با وجود رشد بالای اقتصاد در سه سال گذشته، سرمایه گذاری رشد بسیار ناچیزی کرده استنیلی گفت: بخش دیگری میتواند تبدیل به سرمایه گذاری شود که با تبدیل به موجودی سرمایه باعث فعال شدن چرخه رشد افتصادی ایران شود. اما علیرغم رشد بالای اقتصاد ایران در سه سال گذشته، سرمایه گذاری رشد بسیار ناچیزی کرده است. به صورتی که سرمایه گذاری در سال ۱۴۰۰حدود نصف سرمایه گذاری در سال ۱۳۹۰ بوده است.
افزایش تولید، عمدتا به موجودی انبار اضافه شده استروند صعودی تغییر در موجودی انبار در اقتصاد ایران، حاکی از ناکاراییهای زیادی است
این استاد اقتصاد تاکید کرد: اتفاق جالبی که در اقتصاد ایران و طی این سه سال افتاده است این است که افزایش تولید، بهجز بخشی که به مصرف خانوارها رسیده، عمدتا به موجودی انبار اضافه شده است. ۱۶ تغییر در موجودی انبار ایجاد شده که یا ناشی از کاهش تقاضا از سمت خانوارهاست یا ناشی از عدم قطعیتها و انتظارات تورمی. روند صعودی تغییر در موجودی انبار در اقتصاد ایران، حاکی از ناکاراییهای زیادی است که آن هم در نتیجه عدم قطعیتهایی است که وجود دارد. جمعبندی مصارف هم نشان میدهد افزایش موجودی انبار، بیشترین رشد مصارف را با ۵۲.۳ درصد داشته است.
رشد موجودی سرمایه در اقتصاد ایران به صفر رسیده استوی افزود: اگر دوباره به سازوکارهای بلندمدت اقتصاد ایران بازگردیم، میبینیم که رشد موجودی سرمایه در اقتصاد ایران به صفر رسیده است. یعنی از سال ۱۳۹۶ به بعد، به همان مقداری که در اقتصاد ایران استهلاک داریم سرمایه گذاری انجام شده است؛ بنابراین موجودی سرمایه دیگر در رشد اقتصادی ایران سهمی ندارد.
موجودی سرمایه در صنعت و نفت که برای ما رشد ایجاد میکنند، منفی استبا رشد منفی موجودی سرمایه در نفت و صنعت، موتور رشد اقتصادی ما خاموش است
این اقتصاددان با بیان اینکه موجودی سرمایه یک ساختار بخشی دارد و قسمتی از آن در بخش کشاورزی و قسمتی در صنعت و قسمتی در نفت است، خاطرنشان کرد: در این ساختار، آن چیزی که عمدتا برای ما رشد ایجاد میکند، موجودی سرمایه در بخشهای صنعت و نفت است. اگر به موجودی سرمایه در این دو بخش نگاه کنیم، مشاهده میکنیم که هر دو شاهد رشد منفی بوده اند. یعنی از سال ۱۳۸۹ به بعد، و ۱۳۹۶ برای بخش صنعت، موجودی سرمایه این دو بخش کوچک و کوچکتر میشود و ساختمانها و ماشینآلاتی که در قدرت تولید این دو بخش هستند ضعیفتر میشوند. میتوان گفت که با رشد منفی موجودی سرمایه در این دو بخش، موتور رشد اقتصادی ما خاموش است و آن چیزی که باعث افزایش موجودی سرمایه میشود، سرمایه گذاری در بخش مسکن و خدمات است.
رشد اقتصادی سه سال گذشته، ناشی از عوامل پایدار رشد نبودهنوسانات کوتاه مدت و شوکها عامل این رشد بوده اند
نیلی تاکید کرد: از مجموع این شواهد میتوان نتیجه گرفت که رشد اقتصادی سالهای ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۱ ناشی از سازوکارهای بلندمدت و عوامل پایدار رشد اقتصادی نبوده است، بلکه در نتیجه شوکها و نوسانات کوتاهمدت ایجاد شده است؛ بنابراین ادامه رشد با ماهیت شرایط فعلی، تنها با ادامه افزایش تولید، صادرات یا افزایش قیمت نفت امکانپذیر است. ادامه افزایش صادرات شاید در شرایط تحریم غیرواقعی به نظر برسد و افزایش قیمت نفت هم عاملی خارج از کنترل سیاستگذار است.
در برنامه هفتم توسعه، رشد ۸ درصدی در هر سال برای ایران پیشبینی شدهنکته بسیار قابل تاملی است
وی با بررسی اینکه با فرض نرخ استهلاک برابر ۴/۵ درصد و ثبات نسبت موجودی سرمایه به تولید، اگر بخواهیم به اعداد مختلفی در رشد بلندمدت دست پیدا کنیم باید چه مقدار رشد سرمایه گذاری داشته باشیم، توضیح داد: اگر بخواهیم تا سال ۱۴۱۰ مقدار ۱/۷ درصد رشد اقتصادی داشته باشیم باید رشد ۴/۵ درصدی در سرمایه گذاری ایجاد کنیم؛ که در ۱۰ سال گذشته چنین تجربهای را نداشته ایم. اگر بخواهیم رشد ۴/۳ درصد تولید را تجربه کنیم، باید شاهد رشد ۱۵ درصدی در سرمایه گذاری سالانه باشیم. توجه به این نکته ضروری است که متوسط رشد سرمایه گذاری ما در سالهای گذشته هیچوقت از ۷/۵ درصد بیشتر نشده که این هم میانگین اعدادی با نوسان بسیار بالا (از ۲۵ درصد تا ۱ درصد) است. برای حالتی که رشد ۵/۸ درصدی در تولید را انتظار داریم، باید رشد ۲۰ درصدی در سرمایه گذاری داشته باشیم. در برنامه هفتم توسعه، رشد ۸ درصدی در هر سال برای ایران پیشبینی شده است که نکته بسیار قابل تاملی است.
ضرورت توجه به محدودیتهای انرژی، آب، محیط زیست و ... در برآورد رشد اقتصادینیلی تاکید کرد: این تحلیل با محوریت نقش سرمایه گذاری در رشد اقتصادی کشور بود، اما برای این که رشد اقتصادی مناسب بتواند استمرار پیدا کند نیاز به چندین مقوله است. میتوانستیم این موضوع را از سمت محدودیتهای انرژی هم بررسی کنیم. برای مثال، در بحث اخیر یک فرض بسیار ساده کننده وجود دارد و آن هم این که برای رشد ۴ درصدی با محدودیت انرژی مواجه نیستیم. همینطور میتوانستیم به محدودیتهای تامین مالی اشاره کنیم. میتوانستیم از نگاه محدودیتهای محیط زیستی و مشکلات منابع آب به این موضوع توجه کنیم. به موارد دیگری هم میتوانستیم اشاره کنیم از جمله محدودیتهای سرمایه انسانی، کاهش بهره وری و بیثباتیهای اقتصاد کلان و تورم بالا.
به نظر نمیرسد ایران بتواند رشد بالاتر از ۲ درصد را به راحتی تجربه کندرشد در محدوده ۲ تا ۳ درصدی تا پایان این دهه خوشبینانه است مگر اینکه...
وی با بیان اینکه در کنفرانس اقتصاد ایران در سال ۱۳۹۳ با آقای خاوری نژاد پیش بینی کردیم که به نظر نمیرسد ایران بتواند رشد بالاتر از ۲ درصد را به راحتی تجربه کند که آمار هم حاکی از همین است، یادآورشد: اکنون هم میتوان نتیجه گرفت که رشد در محدوده ۲ تا ۳ درصدی تا پایان این دهه خوشبینانه بهنظر میرسد؛ مگر اینکه تغییرات بزرگی در عواملی که رشد اقتصادی برای ایران ایجاد میکنند رخ دهد. مانند دسترسی بیشتر به تکنولوژی، اصلاحاتی در ساختار بودجه و در نظام بانکی، حل مشکلات انرژی و منابع آبی و سایر عوامل.
۱۰ سال آینده ما با امروز بسیار متفاوت خواهد بودممکن است که در شرایط بسیار نامناسبی قرار بگیریم
نیلی گفت: معتقدم که با توجه به شرایط خطیری که اکنون در آن قرار داریم، ۱۰ سال آینده ما با امروز بسیار متفاوت خواهد بود. امیدواریم که بسیار بهتر باشد، اما ممکن است که در شرایط بسیار نامناسبی قرار بگیریم.
وی در پایان افزود: اشاره به یک نکته حائز اهمیت است و آن اینکه بخشهای کوچکی از اقتصاد ایران که عمدتا کسب وکارهای اینترنتی و کسبوکارهای نوین را شامل میشوند، با کیفیتی مناسب و با جذب نیروی انسانی کیفی، در حال رشد هستند. در صورتی که دولت محدودیتی در ادامه فعالیت این کسبوکارها ایجاد نکند، ممکن است چراغ امیدی برای آینده کسبوکارها در اقتصاد ایران هرچند محدود، روشن شود.